Mijn kind verveelt zich, wat kan ik doen?

“Ik verveel me, jij moet wat verzinnen…”. Van spelletjes, boeken, racebanen of kisten met lego…. Je zou denken dat je je als kind eigenlijk niet meer hoeft te vervelen. Vaak is er genoeg speelgoed in huis, er zijn leuke activiteiten na school en door de komst van media is er altijd wel iets om je mee te vermaken. Toch krijg ik regelmatig de vraag van ouders “Mijn kind verveelt zich, hoe reageer ik daarop?”.

Wat roept het bij jou als ouder op als jouw kind zich verveelt?

Wanneer jouw kind bij jou komt omdat hij zich verveelt, kan het gevoelsmatig lastig zijn om hier geen gehoor aan te geven. Daarom is de allereerste uitdaging gericht op jou als ouder door in te zoomen op dat wat het bij jou oproept. Twee vragen die ik daarom graag met je wil delen.

1. Ben jij ‘ok’ als ouder met jouw eigen momenten van vervelen? Of ben je geneigd om direct iets te gaan doen of je telefoon te pakken? Deze vraag kan wat confronterend zijn, maar toch is het goed om hier naar te kijken. Kinderen leren namelijk voor het overgrote deel door te ‘zien’ wat wij als volwassenen doen. Dat noemen we ‘voorleven’. Kijk eens of je zelf wat momenten kan ‘niksen’ ook al is het maar een of twee minuten.
2. Wat roept het bij jou op als jouw kind zich verveelt? Moet je gevoelsmatig gelijk in de actiestand om het op te lossen? Voel je je verantwoordelijk op dat moment? Het kan helpen om op die momenten eens in te zoomen op jouw gedachten. Ik zie veel ouders in mijn werk die vanuit de automatische piloot reageren vanuit de onbewuste overtuiging dat het hun taak is om hun kind te vermaken. Dat is niet zo. Het kan je helpen om jezelf te herinneren aan de nuttige functie van ‘verveling’ en daardoor minder snel in de actiestand te komen. Want hoe waardevol is het voor jouw kind als hij vervolgens zelf met een nieuw idee komt, dit geeft een stuk (zelf)vertrouwen in het oplossen van lastige situaties.

Gun jouw kind verveeltijd

Bedenk je op die momenten dat je jouw kinderen juist helpt door niet direct een activiteit te bedenken. Het is goed dat ze leren om even niets te doen in plaats van dat zij opgroeien met de verwachting dat ze constant vermaakt (moeten) worden. Wat als we onze kinderen wat vaker laten vervelen? Welke invloed heeft dit op hun ontwikkeling?

Verwerken emoties

Allereerst zorgt een moment van verveling ervoor dat de hersenen tot rust komen. Het defaultnetwerk gaat op ‘aan’ en dit netwerk herordent en verwerkt alle gebeurtenissen en emoties van die dag. Iets wat voor kinderen ontzettend belangrijk is om overprikkeling tegen te gaan. Je kan dit vergelijken met een emmer die langzaam vol druppelt, deze moet je af en toe legen. Doe je dat niet dan stroomt hij over. Dat werk bij kinderen (maar ook bij volwassenen) net zo.

Daarnaast zorg je ervoor dat kinderen leren om juist die activiteiten te kiezen, die op dat moment passen bij hun stemming. Zijn ze druk; dan zullen ze onbewust voor een activiteit kiezen waar ze hun energie in kwijt kunnen. Dit is dus eigenlijk een heel mooi regulatiemechanisme waar kinderen van nature over beschikken.

Stimuleert de creativiteit

Door die momenten van ‘niksen’ wordt ook de creativiteit bij jouw kind aangeboord. Het stimuleert ons voorstellingsvermogen wat belangrijk is voor het ontwikkelen van empathie: het vermogen om je in te leven in een ander. Dit heb je nodig voor het aangaan en onderhouden van relaties. Hoe vaker kinderen de ‘lummeltijd’ invullen met schermgebruik; hoe minder mogelijkheden de hersenen hebben om tot rust te komen wat ten koste gaat van de creativiteit. Er wordt voor ze gedacht in plaats dat ze zelf worden gestimuleerd om iets nieuws te bedenken.

Een interessant onderzoek is een Canadese studie die plaatsvond in de jaren tachtig toen de televisie geleidelijk zijn intrede deed. Zij vergeleken kinderen in drie groepen (één met vier tv-zenders, één met één zender en één met geen) en bestudeerden de overeenkomsten voor de komst van de televisie en daarna. De kinderen in de groep zonder tv scoorden beduidend hoger dan de anderen op verschillende denkvaardigheden en hun voorstellingsvermogen. Opvallend was dat dit zo was, tót zij zelf ook een tv kregen. Toen kwamen de vaardigheden op hetzelfde niveau als de andere kinderen. 

Probleemoplossend vermogen

Daarmee komen we gelijk bij dit derde punt. Doordat ze worden gestimuleerd om zelf na te denken, leren ze beter om een ‘probleem’ als verveling op te lossen. Ze weten dat jij niet direct met een idee komt, maar leren vertrouwen op zichzelf (ook al verveel ik mij nu, er komt vanzelf iets in mij op wat ik kan doen).  Het zelfvertrouwen van kinderen neemt toe als zij merken dat ze zelf in staat zijn om oplossingen te bedenken in plaats van dat jij het telkens van ze overneemt. Hoe ouder kinderen zijn, hoe meer jij ze kunt stimuleren om tot eigen ideeën te komen. Onderaan het blog deel ik een aantal tips voor de momenten waarop je merkt dat het zelfstandig bedenken van iets nieuws, nog lastig is.

Zelfstandigheid

Door jouw kind eerst zelf na te laten denken, laat je indirect zien “jij hebt mij niet nodig, je kan het zelf”. Dit vergroot het zelfvertrouwen en de zelfstandigheid. Daarnaast is het ook een win-win situatie. Jouw kind komt niet om de haverklap bij jou als hij zich verveelt om te vragen of jij iets kunt bedenken wanneer ze weten dat jij hen eerst zelf na laat denken. Wanneer dit vaker gebeurt zullen ze succeservaringen opdoen en jou minder nodig hebben. Leer kinderen dus vanaf jonge leeftijd dat het ‘ok’ is om even niet te weten wat je wilt.

Hoe kan ik mijn kind hierbij ondersteunen?

Het verschilt het per kind hoe makkelijk ze tot een nieuwe activiteit komen. Ook leeftijd speelt een rol. Voor jonge kinderen voelt vijf minuten vervelen als heel lang. Heb je het idee dat je kind vastloopt dan kan het geen kwaad om hem even op weg te helpen. Hieronder geef ik je een aantal tips.

Tips voor als jouw kind zich verveelt:

1. Practice what you preach. Laat allereerst zelf zien dat ‘lummelen’ ok is. Door zelf ook even niets te doen in plaats van je telefoon te pakken als je je verveelt. Uiteindelijk leert jouw kind vooral door dat wat je doet in plaats van dat wat je zegt.
2. (Jonge) Kinderen willen van nature graag dingen zelf doen en helpen. Klusjes in huis zijn dus ook een vorm van vermaak. Maar wij als volwassenen moeten het ze wel laten doen. Je kind vermaken is dus niet: het hele weekend volproppen met activiteiten maar je kind betrekken bij dat waar hij van nature al interesse in toont. Dus helpen met het wassen van de auto. En er ok mee zijn dat het op een andere manier gebeurt dan dat jij in gedachten hebt. Door deze basishouding in te zetten, zorg je er automatisch voor dat jouw kinderen jou minder gaan zien als ‘animatieteam’.
3. Stimuleer jouw kind eerst om zelf iets te bedenken. Je kunt hem op weg helpen door de volgende zin: “Loop eens een rondje door het huis, misschien kom je onderweg iets leuks tegen”. Maar benoem ook dat echt even niets doen ok is: “Geniet maar even van dit moment dat je niets hoeft te doen”.
4. Voor hele jonge kinderen is dit nog lastig, even samen een activiteit opstarten kan in dat geval fijn zijn. Vervolgens trek je je als ouder steeds wat meer terug dat kun je doen door een steeds minder actieve rol aan te nemen in het spel.
5. Een andere manier is het maken van een ideeënposter. Onderaan dit blog vind je een gratis poster die je kan downloaden. Stel samen met je kind een lijst op met activiteiten die zij leuk vinden om te doen. Zorg voor afwisseling tussen binnen- en buitenactiviteiten zodat je er ongeacht het type weer wat aan hebt. Wanneer ze zich de volgende keer vervelen, dan help je hen aan de lijst herinneren zodat ze vervolgens zelf een activiteit uitkiezen;
6. Onderbreek jouw kind niet. Zit jouw kind te spelen, haal hem of haar er dan niet uit door in te breken met (hoe goedbedoeld ook) een compliment. Laat ze even en benoem na afloop wat je fijn vond “Wat fijn dat je toch iets hebt gevonden ondanks dat je niet wist wat je kon gaan doen”.

Realiseer je ook dat het ‘vervelen’ een vaardigheid is en dit tijd en oefening kost wanneer jouw kind al lange tijd gewend is dat jij iets voor hem verzint. Zie het dan ook als een vaardigheid zoals fietsen: dit moet jouw kind ook in stapjes leren.

Gratis download: poster Verveel-me-nietjes

Het ene kind vindt het makkelijker om een nieuwe activiteit te bedenken als hij zich verveelt dan het andere kind. Wat kan helpen is deze ideeënposter. Vul deze samen in en wanneer jouw kind zich verveelt, kun je hem hierop attenderen zodat het makkelijker wordt om iets nieuws te bedenken.

• Australian Parenting Network (2018), Green, J.
• Macbeth Williams, T. (1986). The impact of television. A natural experiment in three communities
• Mann, S. & Cadman, R. (2014). Does being bored makes us more creative?