Mijn kind is jaloers en vergelijkt zich met zijn broertje

Help, mijn kind vergelijkt zich voortdurend met zijn zusje en laat jaloers gedrag zien als ik haar een compliment geef. Hij voelt zich direct tekort gedaan. Hoe reageer ik op zo’n manier dat hij het gevoel heeft dat we hem net zo waarderen als zijn zusje?

Een vraag die ik onlangs ontving van een ouder. Allereerst is onderlinge vergelijking tussen broer-en zusjes gezond gedrag. Liefde en aandacht van ouders spelen een grote rol voor kinderen. Wij als volwassenen weten dat de liefde voor alle kinderen ‘gelijk’ is maar kinderen zien dit niet zo en zijn voortdurend op zoek naar deze bevestiging. Daarnaast speelt ook het karakter van een kind een belangrijke rol. Het ene kind is gevoeliger voor complimenten en gericht op het ‘goed’ willen doen’ dan het andere. Wat er dus ook voor kan zorgen dat dit bijbehorend gedrag zoals het zoeken naar erkenning versterkt.

Daarnaast maken kinderen vele malen vaker dan wij als volwassenen een balans op in hoeverre alles ‘eerlijk’ en ‘gelijk’ verloopt. Volwassenen zien dit over een lange termijn maar kinderen overzien dit nog niet en bekijken dit niet op zo’n lange termijn maar meer in het hier en nu. Nu krijgt mijn zusje een compliment en ik niet en verbinden daar dan gelijk hun eigen conclusies aan: mama vindt mijn zusje beter. Kortom: ze hebben jou als ouders op die momenten nog echt nodig om een realistisch beeld te creëren. Op dat moment is het ‘hun waarheid’ dat ze nooit complimenten krijgen en geen onwil om jou als ouders dwars te zitten. Huilen of een opmerking is dus een manier om hun onvermogen aan te geven en indirect dus een hulpvraag aan jou te stellen: papa en mama help mij om alles in perspectief te zien. Jaloers gedrag is daarom dus ook geen teken dat je het als ouders niet goed doet.

Hoe reageer ik daar op een goede manier op?

Als ouder kun je regelmatig zoekende zijn hoe je hier op een ‘goede’ manier op reageert. Daarom deel ik hieronder vier manieren die ervoor zorgen dat jouw kindje wordt versterkt in zijn gevoel van eigenwaarde en waarbij jij ook de ruimte voelt om jouw kinderen complimenten te geven.

Tip 1 – Benoemen gevoel als jouw kind jaloers gedrag laat zien

Op het moment dat je jaloers gedrag constateert bij jouw kind, start dan met het benoemen van de situatie en bijbehorend gevoel. Mama zei net dat Suze zo goed kan fietsen he. Ik zie dat je daar verdrietig van wordt. Hierdoor geef je ruimte aan de emotie waardoor kinderen leren hun eigen gevoel te herkennen. Dit is de eerste stap die nodig is om vervolgens hun emoties goed te kunnen reguleren. Vervolgens kun je oudere kinderen vragen wat ze verdrietig maakt of lastig vinden, bij jonge kinderen neem jij dit over omdat zo’n open vraag nog te lastig is om te beantwoorden.

Tip 2 – Vergelijken met zichzelf

Als jouw kind erg bezig is met het vergelijken van zichzelf ten opzichte van een ander dan helpt het om de focus te verleggen. In plaats van vergelijken met een ander, stimuleer je hem om zich met zichzelf te vergelijken. Voorbeeld: ‘Vergeleken met de vorige keer, hoe gaat het skeeleren nu? Of: weet je nog hoe het een jaar geleden was? Kon je toen al fietsen? Of: wat heb jij geleerd wat je vorige week nog niet kon? Zo haal je jouw kind uit het automatisme van continu vergelijken met een ander.

Tip 3 – Stel vragen

Deze sluit aan op de vorige. We zijn snel geneigd om als ouders deze ‘pijn’ op te willen lossen door middel van lieve woorden gericht op wat hij allemaal wél kan. Dat is logisch, je wilt jouw liefde tonen en aangeven: wij zien jou ook. En toch werkt dit vaak tegenovergesteld. Vergelijk het maar eens met een collega die jou wil overtuigen van iets. Hoe meer argumenten hij noemt, hoe meer tegenargumenten jij bedenkt. Daarom is juist stellen van vragen heel effectief, uiteraard op (kind)niveau. Hierdoor stimuleer je het eigen inzicht bij jouw kindje in plaats van dat jij in de overtuigende rol kruipt.

Voorbeelden zijn:  “Is het echt zo dat mama jou nooit zegt wat goed ging?”, “Hoe zou jij het graag willen?”, “Wanneer was de laatste keer dat jij een compliment kreeg?”

Tip 4 – Geef complimenten op het proces in plaats van het resultaat

Tot slot nog een algemene tip en deze kun je altijd toepassen, ongeacht of jouw kind geneigd is om jaloers gedrag te laten zien. Namelijk: het inzetten van procesgerichte complimenten. Dus de weg er naar toe (inzet) in plaats van het resultaat.
Voorbeelden: “Ik zie dat je enorm je best hebt gedaan om die puzzel te maken, hij was ook moeilijk he met al die stukje”, “Mama zag hoe hard je hebt gewerkt”, “Je viel van de fiets en toch stapte je weer op!”.
Hierdoor wordt de prestatie minder belangrijk en een doel op zich. Dit werkt ook goed bij taken op school. Je geeft hiermee het signaal af: het maakt mij niet uit wélk resultaat (beoordeling of cijfer) jij hebt, zolang je maar je best hebt gedaan of er plezier aan hebt beleefd zijn papa en mama trots op jou.