Obstipatie bij je kind: dit zijn de oorzaken en zo verhelp je het

Geplaatst op 13 juli 2022 in Opvoeding

Als je kind niet naar de wc kan voor een grote boodschap dan kan dat behoorlijk lastig zijn. Obstipatie bij je kind kan vervelend en pijnlijk zijn en daarnaast kom je al snel in een vicieuze cirkel terecht. Wil je weten waar obstipatie door wordt veroorzaakt en wat je kunt doen om het te verhelpen of (nog beter) te voorkomen? Ik geef je praktische tips.

Dit gebeurt er bij obstipatie

In ons lichaam wordt ontlasting verwerkt in de darmen. Zodra de endeldarm (het laatste stukje van de darm, vlak boven de anus) vol raakt voelt je kind aandrang om te poepen. Je kind gaat naar het toilet en de sluitspier en bekkenbodemspier ontspannen zich waardoor de ontlasting eruit kan. Bij de meeste kinderen gebeurt dit één keer per dag, maar driemaal daags of vier keer per week is ook mogelijk. We spreken van obstipatie (of verstopping) wanneer je kind minder dan drie keer per week poept of wanneer hij alleen kan poepen door hard te persen.

Bij kinderen ontstaat obstipatie meestal als gevolg van:

Moeite met loslaten: Ontlasting voelt als een deel van het kind. Poepen kan dus voelen alsof je kind een deel van zichzelf ‘verliest’
Angst voor het potje en / of de wc
Spanning bij het kind zelf of het ervaren van druk / stress vanuit de omgeving

Obstipatie kan zich op twee verschillende manieren uiten: het kind krijgt veel ongelukjes of het kind krijgt ophoudgedrag wat uiteindelijk ook resulteert in ongelukjes. Doordat het kind niet (regelmatig) poept wordt de ontlasting droger en harder waardoor het alsmaar moeilijker wordt om naar de wc te gaan. Door de harde poep kunnen er scheurtjes in de anus ontstaan waardoor het poepen pijnlijk wordt. Je kind houdt het vervolgens nog langer op om de pijn van het poepen maar niet opnieuw te hoeven ervaren. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel. Verstopping kan zowel poep- als plasongelukjes tot gevolg hebben.

De oorzaken van obstipatie bij je kind

Obstipatie kan verschillende oorzaken hebben. Ik zet de meest voorkomende voor je op een rij.

Te weinig vezels

Vezels zijn heel belangrijk voor een goede darmwerking. Zorg er dus voor dat je kind vezelrijk eet. Denk hierbij aan volkorenbrood, maar ook groenten en fruit. Door dit bij iedere maaltijd aan te bieden weet je zeker dat je kind voldoende binnenkrijgt. Is je kind geen grote fan van groenten of fruit? Probeer dit dan aan te bieden op momenten dat je kind hongerig is. Vlak na school bijvoorbeeld of na de zwemles. Stop standaard wat fruit in je tas of zet een kleurrijke ‘monkey platter’ op tafel met verschillende soorten groenten en gezonde snacks zoals humus, gedroogd fruit en noten. Onopgemerkt kan dat bordje zomaar ineens leeg zijn.

Te weinig vocht

Voldoende drinken is essentieel voor soepele ontlasting. Een kind tussen de één en de drie jaar heeft 5 tot 7 bekertjes drinken per dag nodig (inclusief melk). Dit komt neer op ongeveer 1 liter vocht per dag. Voor een kind tussen de vier en de acht jaar is dit circa 1,5 liter. Water en thee zonder de suiker zijn de beste dorstlessers. Is jouw kind niet zo’n grote drinker? Probeer het dan eens op verschillende manieren aan te bieden. Koop samen een mooie drinkbeker, gebruik een keer een feestelijk rietje of voeg citroen, sinaasappel of munt toe aan het water om het interessanter te maken voor je kind. De Federatie voor Medisch Specialisten benadrukt dat het bij de behandeling van obstipatie bij kinderen niet nodig is om extra vocht in te nemen. (Dus meer dan 1 a 1,5 liter per dag) (1). Bied het in plaats daarvan vaker aan of zet het drinken zo neer dat je kind het hele dag door zelf kan pakken. Een normale vochtinname is voor ieder kind belangrijk, met of zonder obstipatie.

Te weinig beweging

Buiten spelen, sporten, wandelen of fietsen naar school. Bewegen is goed voor regelmatige ontlasting en het maakt daarbij niet uit welke vorm van beweging je kiest. Laat je kind ook na het eten altijd even 10 minuten bewegen in plaats van tv kijken. Dit bevordert de darmwerking.

Het niet goed aanleren van poep- en plasgedrag

Iets waar je misschien minder snel aan denkt bij obstipatie is verkeerd aangeleerd poep- en plasgedrag. Ook dit kan namelijk een oorzaak zijn van verstopping bij kinderen. Je kunt hierbij onder andere denken aan angst om te poepen en het (onbewust) aanleren van een verkeerde zithouding. In onze Westerse maatschappij komt het regelmatig voor dat de zithouding bij het plassen of poepen verkeerd wordt aangeleerd. Een goede houding is van groot belang omdat de buik, de billen en de bekkenbodemspieren dan goed kunnen ontspannen.

Tot slot

Uiteraard zijn er ook nog andere (fysieke) oorzaken die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van obstipatie bij jouw kind. Belangrijk is dat hij hier niet te lang mee blijft doorlopen om de eerder genoemde negatieve cirkel te voorkomen. Merk je dat er veel angst ontstaat rondom het poepen en/of jouw kind langer dan 3 weken last heeft van (terugkerende) obstipatie? Zoek contact met de huisarts of kinderbekkenfysiotherapeut.

Voorkomen is beter dan genezen

Het liefst wil je obstipatie bij je kind natuurlijk voor zijn. Zindelijkheidstraining leent zich er goed voor om jouw kind vanaf het begin goede poep- en plasgewoonten aan te leren. Denk aan een goede zithoudingen ontspannen toiletgang. Maar wat is een goede houding precies, wat voor hulpmiddelen kan je gebruiken bij het poepen, hoe ga je om met poep-angst en wat is er nog meer belangrijk voor goede stoelgang? Dit deel ik allemaal met je in mijn zindelijkheidstraining. Inmiddels al door tal van gezinnen met succes gevolgd! In onderstaande video leg ik in 1 minuut uit wat je kan verwachten: