Samen spelen samen delen: zo help je je kind hierbij in 3 stappen
Ruzie om dat ene rode autootje, onenigheid omdat broer en zus allebei op dezelfde stoel willen zitten. Samen spelen samen delen is niet altijd makkelijk. Hoe komt het dat jonge kinderen dit zo lastig vinden? En hoe help je je kind hierbij?
De voordelen van samenspel en delen
Gekibbel om speelgoed of geduw en getrek om de tablet is nou niet bepaald het toppunt van gezelligheid in huis. Toch is leren delen en samen spelen erg belangrijk voor de ontwikkeling van je kind. Het zijn vaardigheden die je kind al spelenderwijs onder de knie krijgt en daar trekt hij belangrijke lessen uit.
- Je kind leert omgaan met de ideeën en de mening van een ander: wat doe je als een kind iets anders wil dan jij?
- Je kind oefent sociale vaardigheden en leert omgaan met sociale regels zoals op je beurt wachten en samenwerken
- Je kind ontwikkelt zijn probleemoplossend vermogen: wat doe je bijvoorbeeld als jullie allebei met hetzelfde speelgoed willen spelen?
- Je kind oefent zijn zelfregulatie (krijgt meer grip op zijn emoties) en leert stap voor stap omgaan met afspraken
- Je kind leert omgaan met winnen en verliezen
- Hoe ouder kinderen worden, hoe beter ze in staat zijn om zich in een ander te verplaatsen. Conflictsituaties zijn hier mooie oefenmomenten voor
Samen spelen en delen is dus heel leerzaam, maar dit betekent niet dat je kind altijd maar zijn speelgoed af moet staan. Geef je kind ook de ruimte om een keer ‘nee’ te zeggen. Je kind leert hierdoor zijn grenzen aan te geven. Soms is het namelijk ook ok om iets voor jezelf te houden, omdat je er zuinig op bent bijvoorbeeld. Bespreek dit met je kind en kijk of je samen een oplossing kan bedenken. Leg die nieuwe auto bijvoorbeeld even op de slaapkamer.
Dit kan je per leeftijd verwachten m.b.t. samen spelen en delen
0-2 jaar
Op deze leeftijd bevindt je kind zich nog in de ‘egocentrische fase’. Je zult merken dat je op deze leeftijd nog vooral met je kind speelt in plaats van dat je kind zelfstandig speelt. Het spel is in deze fase vooral gericht op het eigen lichaam en op verkennend speelgoed zoals knisperboekjes. Bij dreumesen zie je vaak dat ze wel naast elkaar spelen maar niet met elkaar. Je noemt dit ook wel ‘parallel spel’. Boosheid is op deze leeftijd nog vooral functioneel. Je kind duwt een ander kind bijvoorbeeld om vervolgens zelf met een auto te kunnen spelen. Er is nog geen sprake van inleven in een ander.
3 jaar
Bij jonge kinderen is het vermogen om emoties te reguleren nog volop in ontwikkeling. Wat ze voelen komt er vaak direct uit en meestal op een ‘onhandige’ manier, bijvoorbeeld door te slaan, duwen of bijten. Toch begint het samenspel op deze leeftijd wat meer vorm te krijgen. Dit gebeurt vaak in simpele spelvormen zonder al te ingewikkelde regels. Maar doordat je kind zich nog niet volledig kan verplaatsen in het gevoel van ander blijft de hulp van opvoeders nog regelmatig nodig.
4 jaar
Vanaf een jaar of vier krijgt je kind meer begrip voor de emoties van een ander. Je kind is ook beter in staat om creatieve oplossingen voor problemen te bedenken. Stimuleer je kind hierin door hem of haar zelf te laten nadenken bij conflictsituaties. Delen gaat steeds beter en ook overleggen gaat in stapjes steeds beter. Je kind heeft nog wel veel ondersteuning nodig bij het reguleren van zijn gedrag, zoals omgaan met boosheid en verdriet. Heeft jouw kind nog wat meer hulp nodig bij het oplossen van onenigheid? Realiseer je dan dat dit normaal is. Je kind is nog volop bezig deze sociale vaardigheden onder de knie te krijgen en ieder kind ontwikkelt zich in zijn eigen tempo.
7 jaar en ouder
Het verschilt weliswaar per kind, maar gemiddeld zie je dat vanaf een jaar of zes á zeven het samen spelen en delen steeds makkelijker gaat bij kinderen. Vaste vriendschappen worden steeds belangrijker, samenspelen in grotere groepen verloopt soepeler en ook tot een compromis komen lukt steeds beter. Maar dat neemt niet weg dat je dit al wel eerder kunt oefenen met je kind.
Samen spelen samen delen: zo oefen je dit met je kind
Help, ruzie! Zo los je het samen met je kind op:
Erken en benoem
Is er een conflictsituatie ontstaan? Bagatelliseer het dan als ouder niet (“ach, wat maakt die auto nou uit?”). In de ogen van jouw kind kan die rode auto of dat ene stukje van de treinbaan iets heel belangrijks zijn. Benoem wat er gebeurt (“jij wilt graag met de auto spelen en jij ook”), zonder er direct een interpretatie aan te geven (“hebben jullie nou alweer ruzie?”). Zorg er daarnaast voor dat je geen partij kiest, daarmee voorkom je jaloezie.
Stimuleer het probleemoplossend vermogen
Kinderen zijn, vaak veel beter dan wij denken, in staat om zelf problemen op te lossen. Probeer dus als ouder niet direct tussen beiden te komen wanneer er een conflict ontstaat, maar wacht eerst af wat er gebeurt. Houd hierbij wel rekening met de leeftijd van je kind of het leeftijdsverschil tussen broers en zussen. (Wanneer een oudere, sterkere broer een dreumes omver duwt is het natuurlijk belangrijk om in te grijpen). Door je kind de kans te geven om zelf met een oplossing te komen groeit de vindingrijkheid, onafhankelijkheid en het zelfvertrouwen van je kind. Thuis, met een broer of zus, is de perfecte plek om in een veilige omgeving deze vaardigheden onder de knie te krijgen. Daar heeft je kind later, op het schoolplein, in de klas of op het werk veel profijt van. Loopt je kind toch vast? Los het probleem dan niet direct op maar geef hem een duwtje in de goede richting. Bespreek met je kind hoe en waarom de situatie is ontstaan en vraag je kind vervolgens hoe hij het alsnog op kan lossen.
Samen het spelen hervatten
Nu het probleem is het opgelost kan er weer verder gespeeld worden. Maar vooral jonge kinderen kunnen het lastig vinden om na een ruzie het spelen weer te hervatten. Help je kind op te starten door even samen te spelen voordat je kind weer zelfstandig verder gaat. Ondanks dat de emoties soms nogal hoog op kunnen lopen bij kinderen (en dit jou als ouder veel energie kan kosten) was deze ruzie een heel leerzaam moment voor je kind.
Wil je meer tips over hoe je kunt reageren op specifieke situaties? Dan is mijn cursus waarin ik je leer om liefdevol maar duidelijk grenzen te stellen, wat voor jou! Inmiddels al door 5000+ ouders gevolgd.
